"Kurgan bitti" sananlar, yanılıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi denetiminde ezber bozan yeni bir dönem için düğmeye bastı. Artık denetimler, geçmişe dönük, aylarca süren yorucu süreçler olmaktan çıkıyor. Yeni uygulama ile muhasebe kayıtlarımız adeta ameliyat masasına yatırılıyor ve işlemler gerçek zamanlı (anında) denetime tabi tutuluyor.​

Özellikle 1 Ekim 2025 itibarıyla uygulamaya konulan KURGAN (Kuruluş Gözetimli Analiz) stratejisi, sahte ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge (SMİYB) ile mücadelede bir milat olarak duyurulmuştu. Bu sistem, risk analizi ve veri bilimiyle mükelleflerin işlemlerini sürekli izliyor. Ancak Maliye'nin vizyonu bununla sınırlı değil: Gelen haberler, denetimin hızını ve etkinliğini katlayacak muhasebe anında denetim mekanizmalarının yolda olduğunu gösteriyor.​

Eskiden vergi müfettişleri kapıyı çalardı, defter ve belgeler istenir, inceleme aylarca sürerdi. Hata ve hileler aylar, hatta yıllar sonra tespit edilirdi. Oysa günümüzde e-Defter, e-Fatura, e-Arşiv gibi dijital uygulamalar sayesinde tüm ticari verilerimiz zaten GİB'in (Gelir İdaresi Başkanlığı) sistemine akıyor.

​Yeni dönemde Maliye, işte bu dijital veri akışını tam potansiyeliyle kullanmayı hedefliyor. Artık denetim; bir anlık görüntü değil, bir sürekli film izleme seansına dönüşecek.​

Gerçek Zamanlı Risk Tespiti

Yapılan her işlem, kesilen her fatura anlık olarak yapay zeka destekli algoritmalarla analiz edilecek. Riskli görülen işlemler için anında uyarılar veya inceleme başlatılabilecek.​

e-Deftere Tam Entegrasyon: e-Defterlerin sadece saklanması değil, içeriğinin VUK, Tek Düzen Hesap Planı ve diğer mevzuatlara uygunluğu otomatik yazılımlarla sürekli kontrol edilecek. (Tıpkı piyasadaki e-Denetmen benzeri ticari yazılımların yaptığı gibi, ancak bu kez resmi bir mekanizma ile).​

Kanıt Yükünün Mükellefe Geçmesi:

Özellikle SMİYB riski taşıyan işlemler için, mükellefin "bilmeden kullandım" savunması geçerliliğini yitirecek. İşlemin gerçekliğini kanıtlayan, fiziki envanter sayımlarından banka transferlerine, hizmet sunum raporlarından sözleşmelere kadar tüm somut delillerin denetim anında hazır olması istenecek. Nakit işlemlere karşı şüphecilik artacak.​

Bu durum, özellikle Mali Müşavirler ve şirketlerin Finans/Muhasebe departmanları için bir dönüşüm çağrısıdır.

Kurallar değişiyor, oyunun kurallarına uyum sağlamak zorundayız

Sistemleri Hazırlayın: Maliyetli de olsa, muhasebe yazılımlarınızı ve iç kontrol mekanizmalarınızı yasal uyumluluğu anında kontrol edebilecek şekilde güncelleyin.

​Dosyalama Kültürünü Benimseyin:

Her işlem için ayrı bir dosya (kağıt veya dijital) oluşturun. Fatura tek başına kanıt değildir. Yanında irsaliye, sözleşme, hizmet raporu, banka dekontu ve yazışmaları bulundurun.

​Tedarikçi Seçimine Dikkat:

Çalıştığınız firmaların vergi uyumunu düzenli olarak kontrol edin. GİB'in riskli mükellef listelerini takip edin.​

Hata İçin Fırsat Penceresini Kullanın:

KURGAN veya benzeri uyarılar geldiğinde, inceleme başlamadan önce (VUK 370 veya 371) hızla düzeltme yoluna gidin.​Unutmayalım ki, bu yeni uygulamalar Maliye'nin sadece vergi kaybını önleme çabası değil, aynı zamanda ekonomide adil rekabet ortamını sağlamlaştırma kararlılığının da bir göstergesidir. Dijitalleşme bir lüks değil, bir zorunluluktur. Kurgan bitti sananlar, asıl büyük denetim dalgasının daha yeni başladığını görmelidir. Artık muhasebede saklanacak yer yok; şeffaflık ve dürüstlük, en güçlü savunma hattımızdır.​Sizce bu yeni 'anında denetim' sistemi, KOBİ'ler için büyük bir yük mü getirecek, yoksa kayıt dışı ekonomiyle mücadelede beklenen çözüm mü olacak?