Türkiye, sosyal güvenlik sisteminde sürdürülebilirliği ve hakkaniyeti artırmayı hedefleyen köklü bir reformun eşiğinde. Cumhurbaşkanlığı Programı'nda yer alan ve kamuoyunda geniş yankı uyandıran bu yeni yaklaşım, temel bir ilkeyi merkeze alıyor: Daha uzun çalışan, daha yüksek emekli maaşı alacak.
Bu reformun temel amacı, mevcut sistemdeki "erken emeklilik" eğilimini dengelerken, yıllarca prim ödeyen ve iş gücünde kalan vatandaşı ödüllendirmek. Hâlihazırda, özellikle düşük primle çalışanlar için, fazladan çalışılan her yılın emekli maaşını düşürme riski bulunuyordu. Yeni sistem, bu paradoksu sona erdirerek çalışma motivasyonunu artırmayı ve Aktif/Pasif dengesini iyileştirmeyi hedefliyor.
Yeni Emeklilik Sistemi Neleri Getiriyor?
Yeni sistemin gündeminde birden fazla önemli başlık bulunuyor.
Uzun Çalışmaya Yüksek Maaş
En temel değişiklik, aylık bağlama oranlarında yapılacak düzenlemelerle, uzun yıllar çalışanların emekli aylıklarının hissedilir şekilde artırılması olacak. Bu, özellikle 20-25 yıldan sonraki her ekstra yıl için aylık bağlama oranına ilave yüzdelik artışlar eklenmesi anlamına gelebilir.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES)
Hükümetin üzerinde çalıştığı bir diğer önemli ayak ise Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES). Bu model, Batı ülkelerindeki ikinci basamak emeklilik sistemlerine benzer şekilde, zorunlu katılımı öngörüyor ve SGK maaşına ek olarak ikinci bir gelir kapısı yaratmayı amaçlıyor.
Çift Maaş Fırsatı
Çalışan, işveren ve devlet katkılarıyla beslenecek olan TES, emeklilikte "çift maaşlı" bir dönemi başlatabilir.
Kıdem Tazminatında Değişim
TES ile kıdem tazminatının bir kısmının (örneğin yüzde 3’lük kısmı) işveren katkısı olarak bu fona aktarılması planlanıyor. Geçmiş dönem haklarının korunacağı belirtiliyor.
Kademeli Yaş Yükselişi
Çalışanlar için bir diğer önemli konu, emeklilik yaşının kademeli olarak 65'e doğru yükseltilmesi. Bu, sistemin finansal sürdürülebilirliği için önemli bir adım olarak görülüyor.
Emekli Olanları Nasıl Etkileyecek?
Yeni sistemin mevcut emeklileri ve yakın gelecekte emekli olacakları etkileme biçimi, reformun hangi aşamada ve hangi kapsamda yürürlüğe girdiğine göre değişiklik gösterecek.
Mevcut Emekliler
Şu an maaş alan emekliler için en çok dile getirilen talep, "İntibak Düzenlemesi"dir. 2000 sonrası emekli olanlar arasındaki maaş farklılıklarını gidermeyi amaçlayan bu düzenleme, eşitlikçi bir yaklaşımın tesisi için kritik öneme sahip. Reform paketinde bu konuya yönelik somut bir adımın olup olmayacağı yakından izlenecektir. Ayrıca, enflasyon farkına ek olarak seyyanen artışlar ve milli gelir artışından pay verilmesi gibi iyileştirmeler mevcut emeklilerin alım gücünü doğrudan etkileyecektir.
Çalışanlar:
Yeni sistem, çalışanların emeklilik planlarını baştan sona değiştirecek potansiyelde. Artık daha uzun süre çalışmak, maaşı düşüren değil, tam tersine artıran bir etken olacak. TES'in zorunlu katılımı, özellikle genç nesil için erken yaşta birikime başlama ve SGK aylığına ek güvence oluşturma imkanı sunacak.
Yeni emeklilik sistemi, kısa vadede bazı tartışmaları beraberinde getirse de, uzun soluklu bir perspektifle bakıldığında, sosyal güvenlik sistemimizin üzerindeki yükü azaltmayı ve en önemlisi, yıllarca emeğiyle değer yaratan vatandaşlarımızın emeklilikte hak ettiği refah seviyesine ulaşmasını sağlamayı hedeflemektedir.